जवळजवळ १० वर्षांनंतर पुन्हा एक वर्षाचे बी.एड; सरकारने धोरणात केला बदल, वाचा काय झाले...
राष्ट्रीय शिक्षक शिक्षण परिषद (NCTE) एक वर्षाचे बी.एड आणि एम.एड कार्यक्रम पुनर्संचयित करण्याचा निर्णय घेतला आहे. जवळजवळ एक दशकानंतर या दोन्ही आभ्यासक्रांचा कालावधी दोन वर्षांपर्यंत वाढवला जाणार आहे. हा बदल पुढील वर्षी म्हणजेच २०२६-२७ पासून लागू होईल.
पूर्वी कसा होता आभ्यासक्रम
एनसीटीईच्या नुकत्याच झालेल्या सर्वसाधारण सभेत नियमावली २०२५ चा मसुदा मंजूर करण्यात आला. अनेक दशकांपासून एक वर्ष चालणाऱ्या बी.एड आणि एम.एड कार्यक्रमांना २०१४ मध्ये एनसीटीई ने नियमावली अंतर्गत दोन वर्षांपर्यंत वाढवले होते. २०१५ मध्ये संसदेत एका प्रश्नाच्या उत्तरात, तत्कालीन मानव संसाधन विकास मंत्री स्मृती इराणी म्हणाल्या होत्या की, २०१४ च्या नियमावली अंतर्गत बी.एड अभ्यासक्रमात २० आठवड्यांची इंटर्नशिप सुरू करण्यात आली होती. त्याची गुणवत्ता सुधारण्याच्या उद्देशाने, बी.एड. कार्यक्रमाचा कालावधी वाढवण्यात आला असे त्यांनी म्हटले होते.
आता काय झाला बदल
बदललेल्या नव्या आभ्यासक्रमांबाबत एनसीटीईचे अध्यक्ष पंकज अरोरा यांनी सांगितले की, एक वर्षाचा बी.एड आणि एम.एड अभ्यासक्रम पुन्हा सुरू करण्याचा अर्थ असा नाही की, दोन वर्षांचा अभ्यासक्रम रद्द केला जात आहे. एक वर्षाचा एम.एड अभ्यासक्रम पूर्णवेळ असेल, तर शिक्षक आणि शिक्षण प्रशासकांसारख्या काम करणाऱ्यांना दोन वर्षांचा अर्धवेळ अभ्यासक्रम दिला जाईल. मसुद्याच्या नियमांनुसार, एक वर्षाच्या बी.एड कार्यक्रमासाठी, ज्यांनी चार वर्षांचा पदवीधर पदवी किंवा पदव्युत्तर कार्यक्रम पूर्ण केला आहे तेच पात्र असतील. तीन वर्षांचा पदवीधर कार्यक्रम पूर्ण केलेल्यांना हा अभ्यासक्रम उपलब्ध राहणार नाही. अशा विद्यार्थ्यांसाठी दोन वर्षांचा बी.एड कार्यक्रम सुरू राहील, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.काय म्हणाले अरोरा
आयटीईपी हा चार वर्षांचा कार्यक्रम (बीए बी.एड/ बी.एससी बी.एड/ बी.कॉम बी.एड), २०२३-२४ शैक्षणिक सत्रापासून ५७ संस्थांमध्ये पायलट पद्धतीने सुरू करण्यात आला. हा कार्यक्रम १२ वी पूर्ण केलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी उपलब्ध आहे. २०२५-२६ सत्रापासून, आयटीईपी आता पायलट पद्धतीने सुरू राहणार नाही आणि शिक्षक शिक्षणाचा नियमित कार्यक्रम असेल. म्हणजेच या वर्षापासून संस्था हा अभ्यासक्रम देण्यासाठी मान्यता मिळवू शकतात, असे अरोरा म्हणाले. २०२५-२६ सत्रापासून आयटीईपी योग, शारीरिक शिक्षण, संस्कृत शिक्षण आणि कला शिक्षण हे चार विशेष आयटीईपी कार्यक्रम देखील सुरू केले जातील, असे त्यांनी सांगितले. २०१४ च्या नियमावलीत चार वर्षांच्या बीए/बीएससी बीएडची तरतूद होती, जी आता आयटीईपीमध्ये रूपांतरित झाली आहे. त्यांनी तीन वर्षांच्या एकात्मिक बीएड-एमएड कार्यक्रमाचीही तरतूद केली होती आणि यावर एनसीटीईने अद्याप निर्णय घेतलेला नाही. "उर्वरित कार्यक्रमांबद्दल आम्ही नंतर निर्णय घेऊ," असे अरोरा म्हणाले.
आता कसा असेल आभ्यासक्रम
आभ्यासक्रमांबाबत अरोरा यांनी सांगितले की, "बारावीनंतर, जर कोणी शाळेत शिक्षक व्हायचे ठरवले तर आयटीईपी आहे. जर त्यांनी तीन वर्षांच्या पदवीनंतर निर्णय घेतला तर दोन वर्षांचा बी.एड. करण्याचा पर्याय आहे. पदव्युत्तर पदवी किंवा चार वर्षांच्या पदवी अभ्यासक्रमानंतर, एक वर्षाचा बी.एड. दिला जात आहे. हे तीनही कार्यक्रम वेगवेगळ्या विद्यार्थ्यांसाठी आहेत, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.
➤ वाढवा आपला व्यवसाय / वेब पोर्टल्स करिता इथे क्लिक करा.Call :- 9890 546 909.
